Linia kolejowa Zagórz–Ustrzyki Dolne–Chyrów–Przemyśl: Reaktywacja "Strzały Południa" i jej potencjał

Historia linii kolejowej Zagórz–Ustrzyki Dolne–Chyrów–Przemyśl, zwanej niegdyś „Strzałą Południa”, to fascynujący przykład wykorzystania infrastruktury kolejowej w Polsce i na Ukrainie w celu połączenia regionów przygranicznych. Mimo że linia od wielu lat nie funkcjonuje, jej potencjał gospodarczy, turystyczny i społeczny pozostaje ogromny. W ostatnich latach pojawiły się głosy o potrzebie jej reaktywacji, jednak napotkano liczne wyzwania związane z polityką międzynarodową, infrastrukturą oraz finansowaniem.

Krótka historia "Strzały Południa"

Linia kolejowa, uruchomiona w latach 60. XX wieku, była symbolem współpracy między Polską a Związkiem Radzieckim. Pociąg kursujący na trasie Przemyśl–Chyrów–Zagórz szybko zyskał popularność, przewożąc zarówno pasażerów, jak i towary, m.in. polskie przyczepy rolnicze i węgiel w zamian za ciągniki produkcji radzieckiej.

Przejazd przez 42 km terytorium ZSRR był nie tylko dogodnym połączeniem, ale także atrakcją turystyczną, umożliwiając Polakom zobaczenie ziem, które przed wojną należały do Polski. Pociągi kursowały na tej trasie do końca istnienia Związku Radzieckiego, a później, przez kilka lat, pod egidą Ukrainy, zanim zostały zawieszone z powodów finansowych i politycznych.

Obecny stan linii i działania na rzecz jej reaktywacji

Linia Zagórz–Chyrów pozostaje technicznie przejezdna na niektórych odcinkach, jednak wymagała modernizacji zarówno po stronie polskiej, jak i ukraińskiej. Po stronie polskiej jak i ukraińskiej przeprowadzono remont na odcinku Zagórz–Ustrzyki Dolne- Chyrów, co umożliwia kursowanie pociągów turystycznych i towarowych. Po stronie ukraińskiej stan infrastruktury wymaga inwestycji w remonty torów oraz peronów.

Ministerstwo Infrastruktury od lat podejmuje próby negocjacji z władzami Ukrainy w sprawie przywrócenia połączeń na tym odcinku. Główną przeszkodą pozostaje cena dostępu do torowiska i brak międzynarodowego porozumienia dotyczącego ustanowienia formalnego przejścia granicznego kolejowego w Niżankowicach, w Krościenku problem rozwiązano.

Zgodnie z informacjami Ministerstwa Infrastruktury i przewoźnika SKPL, odcinek Chyrów–Ustrzyki Dolne wymaga zarówno niższych stawek za dostęp do torowisk po stronie Ukrainy, jak i uregulowania kwestii związanych z kontrolą graniczną w Niżankowicach. Obecnie nie istnieją warunki dla odprawy granicznej pociągów pasażerskich na odcinku Chyrów- Przemyśl, co oznacza konieczność budowy tymczasowych obiektów odprawy celnej na przejściu drogowo- kolejowym Niżankowice, które jeszcze jest budowane.

Korzyści z reaktywacji linii

Reaktywacja linii Zagórz–Chyrów–Przemyśl niesie za sobą szereg potencjalnych korzyści dla regionu Podkarpacia i zachodniej Ukrainy:

1. Poprawa dostępności komunikacyjnej:
   Linia umożliwiłaby mieszkańcom regionu szybki i wygodny dojazd do centrów regionalnych, takich jak Przemyśl czy Zagórz, a także do Ukrainy. To szczególnie ważne w obszarze wykluczenia transportowego, jakim są Bieszczady.

2. Rozwój turystyki:
   Połączenie mogłoby przyciągnąć turystów zarówno z Polski, jak i Ukrainy, zainteresowanych podróżą przez malownicze tereny Karpat oraz odwiedzających historyczne miasta, takie jak Chyrów czy Ustrzyki Dolne.

3. Wsparcie gospodarcze:
   Wznowienie przewozów towarowych może ożywić lokalną gospodarkę, umożliwiając lepszy transport produktów rolnych, drewna i innych surowców.

4. Integracja międzynarodowa:
   Linia kolejowa może stać się symbolem współpracy transgranicznej, wspierając rozwój relacji między Polską a Ukrainą.

Wymagane inwestycje i działania

Aby reaktywacja stała się możliwa, konieczne są:

• - najważniejsze to zrealizowana już modernizacja infrastruktury kolejowej na całym odcinku, w tym remont torów, wymiana rozjazdów oraz budowa peronów.
• Ustanowienie kolejowego przejścia granicznego w  Niżankowicach/ Malhowicach z odpowiednimi obiektami do odprawy celnej i granicznej.
• Porozumienie międzynarodowe między Polską a Ukrainą w sprawie zasad przewozów pasażerskich i towarowych na tej trasie.
• Włączenie linii do sieci połączeń regionalnych i międzynarodowych z odpowiednim finansowaniem operacyjnym.

Podsumowanie

Linia kolejowa Zagórz–Ustrzyki Dolne–Chyrów–Przemyśl to przykład infrastruktury o ogromnym potencjale, zarówno historycznym, jak i współczesnym. Jej reaktywacja wymaga współpracy na szczeblu lokalnym, regionalnym i międzynarodowym, a także odpowiedniego finansowania i woli politycznej.

Dla regionu Bieszczadów byłaby to szansa na rozwój gospodarczy i turystyczny, a dla mieszkańców – powrót do historii i lepsza jakość życia. Ostateczna decyzja należy jednak do władz Polski i Ukrainy, które muszą przezwyciężyć trudności związane z regulacjami prawnymi, infrastrukturą i finansami.

Autor: Szt. Int. poprawki A. Fularz
Źródło: Bieszczadzka.eu

Powrót kolei na linii nr 102? Plany, przeszkody i wyzwania

Linia kolejowa nr 102, łącząca Przemyśl Główny z Malhowicami i dalej z Niżankowicami na Ukrainie a przez Chyrów z Ustrzykami i Sanokiem, ma szansę na reaktywację, co mogłoby stanowić kolejny krok w rozwoju transgranicznego transportu kolejowego. Województwo Podkarpackie planuje uruchomienie połączeń pasażerskich na tym odcinku (tylko ok. 14 km od Przemyśla do Niżankowic), jednak projekt napotyka na liczne przeszkody techniczno-organizacyjne, które opóźniają jego realizację.

Plany reaktywacji połączeń

Celem Województwa Podkarpackiego jest uruchomienie ruchu kolejowego na trasie Przemyśl Główny – Niżankowice, przez stację Malhowice, która znajduje się na granicy polsko-ukraińskiej. Kluczowym elementem planu jest przywrócenie funkcji tej linii jako ważnego korytarza transgranicznego, co wymaga współpracy polskich i ukraińskich władz kolejowych oraz odpowiednich instytucji międzynarodowych.

Jak wynika z informacji Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, wstępne działania organizacyjne zostały już podjęte. Jednak, aby zrealizować projekt, niezbędne jest przezwyciężenie kilku istotnych przeszkód.

Bariery techniczne i organizacyjne

Reaktywacja linii kolejowej nr 102 wymaga uregulowania szeregu formalności, które obecnie uniemożliwiają realizację tego przedsięwzięcia. Największymi wyzwaniami są:

1. Brak kolejowego przejścia granicznego:
   Obecnie na trasie Malhowice – Niżankowice nie istnieje formalne kolejowe przejście graniczne, które umożliwiałoby swobodny ruch pociągów między Polską a Ukrainą. Brak not dyplomatycznych i porozumień międzynarodowych w tej sprawie dodatkowo komplikuje sytuację. Od budowanego przejścia drogowego do toru kolejowego jest zaledwie 400 metrów- i nasuwa się pytanie czy służby odprawy granicznej mogłyby obsłużyć także pociągi?

2. Uwarunkowania administracyjne:
   Linia nr 102 nie została jeszcze włączona do obowiązującej umowy o świadczenie usług publicznych (PSC) na przewozy regionalne, co oznacza, że konieczne jest przeprowadzenie odrębnego postępowania przetargowego w celu wyboru przewoźnika.

3. Zintegrowane zarządzanie granicą:
   Problemy związane z koordynacją działań na granicy były omawiane podczas posiedzeń Zespołu ds. Zintegrowanego Zarządzania Granicą Państwową w MSWiA. Jednak dotychczas nie wypracowano stanowiska ani konkretnych rozwiązań.

Harmonogram i perspektywy

Władze Województwa Podkarpackiego planują rozpoczęcie przewozów na linii 102 od września przyszłego roku, pod warunkiem pomyślnego zakończenia procedur przetargowych i spełnienia wymogów formalnych. Procedura obejmuje:

• Opublikowanie ogłoszenia o zamiarze przeprowadzenia postępowania,
• Przeprowadzenie postępowania przetargowego i wybór wykonawcy,
• Uwzględnienie ewentualnych odwołań od wyników przetargu.

Jeśli wszystkie działania zostaną przeprowadzone zgodnie z harmonogramem, mieszkańcy Podkarpacia i Ukrainy zyskają nowe możliwości podróżowania między regionami.

Znaczenie reaktywacji linii 102

Reaktywacja linii Przemyśl – Malhowice – Niżankowice ma ogromne znaczenie dla rozwoju transgranicznego transportu kolejowego. To nie tylko możliwość poprawy komunikacji dla lokalnych mieszkańców, ale także szansa na wzmocnienie współpracy gospodarczej i kulturalnej między Polską a Ukrainą. W kontekście wojny na Ukrainie i rosnącej liczby uchodźców, tego rodzaju inicjatywy mogą stać się ważnym elementem integracji i wsparcia dla obu krajów.

Podsumowanie

Choć uruchomienie połączeń na linii 102 napotyka na liczne wyzwania, plany te są realne do zrealizowania, pod warunkiem odpowiedniej koordynacji działań na szczeblu regionalnym i międzynarodowym. Dla mieszkańców Podkarpacia i Ukrainy to nie tylko możliwość łatwiejszego podróżowania, ale także perspektywa lepszej integracji regionów i wspólnego rozwoju. Województwo Podkarpackie zapewnia, że będzie kontynuować prace nad realizacją projektu, a pierwsze pociągi mogą ruszyć już za rok.

opr.Szt.Int.
Źródło: Urząd Marszałkowski Województwa Podkarpackiego

Komunikat MSWIA o zmianach w pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy

 Komunikat prasowy MSWiA

Od 1 lipca br. zmiany w zasadach pomocy uchodźcom wojennym z Ukrainy

Już od poniedziałku, 1 lipca br. zmieniają się przepisy tzw. ustawy pomocowej (Ustawa z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa). Przedłużona zostanie legalność pobytu w Polsce obywateli Ukrainy. Nowe regulacje obejmą również narzędzia wsparcia osób objętych ochroną czasową. Przepisy przygotowało MSWiA we współpracy z innymi resortami - MRPiPS, MEN, MZ, MC, MI, MF oraz KPRM. Są one efektem szerokich konsultacji z organizacjami pozarządowymi, samorządowcami oraz instytucjami państwowymi.
 
– Polska już w pierwszych godzinach po rosyjskim ataku na Ukrainę pokazała swoją solidarność. Otworzyliśmy nasze serca, a tysiące kobiet, dzieci i osób starszych znalazły u nas bezpieczne schronienie i niezbędną pomoc. Pomagaliśmy, pomagamy i nadal będziemy pomagać uchodźcom wojennym – powiedział wiceminister Maciej Duszczyk.

Podsekretarz stanu w MSWiA odniósł się także do wprowadzanych zmian w ustawie o pomocy obywatelom Ukrainy. – Dotychczasowe rozwiązania ustawowe sprawdziły się i wypełniły swoje zadania. Uchodźcy wojenni odnaleźli się w naszym kraju - kształcą się, pracują, rozwijają. W coraz większym stopniu stają się członkami naszych lokalnych społeczności. Nie zapominamy jednak o tych, którzy samodzielnie nie są w stanie funkcjonować. Mogą oni nadal liczyć na nasze wsparcie – podkreślił.

Przepisy obowiązujące od 1 lipca br. przedłużają legalność pobytu obywateli Ukrainy w Polsce do 30 września 2025 r. Uchodźcy wojenni nadal będą mogli liczyć na wsparcie w zakresie zakwaterowania, lecz będzie ono w kilku kwestiach inne niż oferowane do tej pory. Wynika to z konieczności dostosowania legislacji do wyzwań z jakimi mamy obecnie do czynienia, a które są inne niż te z 2022 czy nawet 2023 roku. Przykładowo od najbliższego poniedziałku zakwaterowanie uchodźców wojennych będzie możliwe tylko w obiektach zbiorowego zakwaterowania prowadzonych na polecenie wojewodów.

Rozwiązania obowiązujące od 1 lipca br. zakończą zatem okres, za który wypłacane będzie świadczenie pieniężne za zakwaterowanie i wyżywienie obywatela Ukrainy w lokalach prywatnych. Świadczenie to miało charakter nadzwyczajny i z czasem utraciło swoje pierwotne znaczenie. Do końca lipca można składać wnioski o rekompensatę poniesionych do 30 czerwca br. kosztów zakwaterowania i wyżywienia uchodźców. Wnioski złożone w tym okresie będą rozpatrywane na dotychczasowych warunkach.

W ostatnich miesiącach maleje liczba wnioskodawców o to świadczenie, a pula wolnych miejsc w obiektach zbiorowego zakwaterowania rośnie. Stąd decyzja o zakończeniu tej formy pomocy. Natomiast obywatele Ukrainy, którzy nadal będą wymagali wsparcia mogą się zgłaszać do właściwego miejscowo wojewody, który udzieli im tego wsparcia. Wskaże im wolne miejsce w obiekcie zbiorowego zakwaterowania, dostosowanym do potrzeb danego uchodźcy.

Taki wniosek powinien być składany bezpośrednio do urzędu wojewódzkiego. Numery infolinii dla uchodźców z Ukrainy potrzebujących wsparcia zostały opublikowane na stronie MSWiA oraz stronach urzędów wojewódzkich.

W naszym kraju nadal funkcjonują różnego rodzaju obiekty zbiorowego zakwaterowania, w tym te przeznaczone np. dla grup wymagających specjalnych warunków.

Wsparcie dla uchodźców z niepełnosprawnościami

Na wsparcie mogą nadal liczyć osoby z niepełnosprawnościami, które uciekły przed wojną w Ukrainie. Zgodnie z nowymi przepisami, każdy wojewoda będzie mógł podpisać z organizacjami pożytku publicznego dodatkową umowę. Zagwarantuje ona zakwaterowanie osobom z niepełnosprawnościami, ich opiekunom i osobom starszym na specjalnych warunkach.

Wymóg dotyczący minimalnej liczby osób (10), które muszą znajdować się w danym obiekcie zbiorowego zakwaterowania nie dotyczy także obiektów, które są własnością lub przedmiotem trwałego zarządu jednostek sektora finansów publicznych. Organizacja pożytku publicznego, aby podpisać taką umowę z wojewodą musi istnieć minimum 24 miesiące.

Konsultacje i wprowadzanie zmian

Rozwiązania zostały wypracowane podczas konsultacji społecznych z organizacjami, wspierającymi uchodźców. W MSWiA zorganizowano spotkanie, w którym uczestniczyli przedstawiciele międzynarodowych i polskich organizacji pozarządowych (ponad 40 organizacji), ambasady Ukrainy i poszczególnych resortów.

Do rozwiązań odniosła się także Komisja Wspólna Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przepisy uzyskały jej pozytywną opinię. Po przyjęciu ustawy przez Sejm, powołano grupę roboczą, złożoną z przedstawicieli urzędów wojewódzkich i MSWiA. Grupa opracowała rekomendacje dotyczące przesłanek humanitarnych do zwalniania z partycypacji w kosztach zakwaterowania w ośrodkach oraz omówiła kwestie związane ze stosowaniem znowelizowanych przepisów. Dotychczas odbyło się pięć takich spotkań konsultacyjnych. W ostatnim z nich wzięli również udział przedstawiciele MF, MRPiPS, MEN, UdsC oraz Straży Granicznej.

Źródło: MSWiA

Komunikat o burzach

Ostrzeżenie pogodowe dla południowych powiatów Podkarpacia

W dniach 21-22 sierpnia 2024 roku, od godziny 15:00 do 02:00, mieszkańcy południowych powiatów województwa podkarpackiego powinni przygotować się na intensywne zjawiska pogodowe. Prognozowane są burze, którym mogą towarzyszyć ulewne opady deszczu, sięgające miejscami nawet 65 mm, a w niektórych lokalizacjach kumulacja opadów może wynieść aż 80 mm. Dodatkowo przewiduje się silne porywy wiatru, osiągające prędkość do 90 km/h, a lokalnie możliwe są opady gradu.

Ostrzeżenie dotyczy następujących powiatów: bieszczadzkiego, brzozowskiego, jarosławskiego, Krosna, krośnieńskiego, leskiego, łańcuckiego, przemyskiego, Przemyśla, przeworskiego, ropczycko-sędziszowskiego, rzeszowskiego, Rzeszowa, sanockiego oraz strzyżowskiego.

Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności oraz monitorowanie komunikatów pogodowych.

Trwają wg Greenpeace- kradzieże publicznych lasów. Wycinki publicznych drzew w Bieszczadach trwają, zaś obwód pni sięgał nawet do 3 metry.

 Greenpeace niedawno ogłosił, że mimo nakazu Ministerstwa Klimatu i Środowiska dotyczącego wstrzymania prac, w co najmniej dwóch lokalizacjach w Bieszczadach wciąż trwają wycinki drzew. Obwód pni niektórych z ściętych drzew osiągał 3 metry. Dodatkowo, w zeszłym tygodniu Pracownia na rzecz Wszystkich Istot poinformowała o wycince drzew na terenie lasów uzdrowiskowych w rejonie Iwonicza-Zdroju.

wg salon24.pl

Zagórz Dąży do Ożywienia Połączeń Kolejowych na Ukrainę

 

Fot. Regiotram- materiały producenta.

Zagórz, [1 marca 2024] - Inicjatywa Urzędu Miasta Zagórz dotycząca reaktywacji linii kolejowej Zagórz - Chyrów - Przemyśl, a przez to umożliwienia bezpośrednich połączeń z Ukrainą, zyskuje na znaczeniu. Lokalne władze miasta dążą do wykorzystania istniejącej infrastruktury kolejowej w celu zintensyfikowania wymiany gospodarczej oraz turystycznej między Polską a Ukrainą.

Zainteresowanie Urzędu Miasta Zagórz rozwojem połączeń kolejowych z Ukrainą zostało wyrażone w niedawnym zapytaniu skierowanym do Ambasady Ukrainy w Polsce. Adam Fularz, inicjator wniosku, zwrócił się z prośbą o informacje dotyczące potencjalnych kosztów związanych z obsługą linii Zagórz - Przemyśl, zarządzanej przez Ukraińskie Koleje Państwowe (UŻ).

W odpowiedzi na zapytanie, Wydział Ekonomiczny Ambasady Ukrainy przekazał szczegółowe dane kontaktowe, umożliwiające dalsze działania w celu nawiązania współpracy z ukraińskimi partnerami kolejowymi. Przedstawione informacje zawierają adresy, numery telefonów oraz adresy e-mail zarówno przedstawicielstwa Kolei Ukraińskich w Warszawie, jak i głównej siedziby Ukrzaliznytsia w Kijowie.

Reaktywacja linii kolejowej Zagórz - Chyrów - Przemyśl ma szansę stać się ważnym krokiem w kierunku zacieśnienia współpracy transgranicznej między Polską a Ukrainą. Potencjalne uruchomienie połączeń kolejowych nie tylko ułatwiłoby podróżowanie obywateli obu krajów, ale także stworzyło nowe możliwości dla rozwoju gospodarczego regionu, w tym wzrost wymiany handlowej oraz przyciągnięcie turystów.

Zagórz, miasto położone w sercu malowniczych Bieszczad, przez lata dąży do ożywienia swojej infrastruktury kolejowej jako kluczowego elementu rozwoju lokalnego i regionalnego. Władze miasta są przekonane, że współpraca z Ukrainą w zakresie transportu kolejowego przyniesie obopólne korzyści, otwierając nowe perspektywy dla obu stron.

Inicjatywa ta, poparta przez lokalnych działaczy i mieszkańców, znajduje się obecnie na etapie poszukiwania wsparcia i rozwiązania kwestii technicznych oraz finansowych. Ambitne plany Zagórza mają szansę przyczynić się do wzmacniania więzi między Polską a Ukrainą, pokazując jednocześnie potencjał małych miast do bycia motorem zmian na szerszą skalę.

Opr.SzI dla sanocka.pl

List do redakcji- nowy przystanek kolejowy dla Zagórza

 Szanowny Panie,

uprzejmie dziękując za Pańskie zainteresowanie problematyką funkcjonowania transportu kolejowego w regionie bieszczadzkim pragnę przekazać Panu następujące informacje.

Zgodnie z treścią korespondencji, którą otrzymał Pan z UMWP, realizacja tytułowej inwestycji jest elementem zadania pn. „Rewitalizacja linii kolejowej nr 108 Jasło – Nowy Zagórz”, które jest obecnie ujęte w KPK30. Z uwagi na przesunięcie terminu inwestycji, która miała być wykonywana pierwotnie w latach  2018 – 2020, Gmina Zagórz, wspólnie z Powiatem Sanockim, UMWP oraz PKP PLK analizowała w 2022 r. ewentualność urządzenia tymczasowego przystanku na terenie Specjalnej Strefy Ekonomicznej (SSE) w Zagórzu. Wówczas jedną z głównych barier oprócz tzw. kosztów utraconych przy okazji budowy tymczasowego przystanka w alternatywnej formie i realizacji był brak ruchu pociągów na odcinku lk 108 przebiegającym przez teren SSE.

Wraz z uruchomieniem regionalnych połączeń kolejowych relacji Sanok – Ustrzyki Dln. (od 1 marca br.) idea utworzenia przystanka kolejowego na terenie SSE w Zagórza zyskała nową aktualność i celowość. W chwili obecnej, kiedy prace projektowe skutkujące uzyskaniem pozwolenia na budowę przystanku są na ukończeniu pojawia się możliwość jego budowy w docelowej lokalizacji i formie. Jego wykonanie mogłoby być swego rodzaju pilotażem/zwiastunem rewitalizacji lk 108 Jasło – Nowy Zagórz ujętej w KPK30. Starania idące w tym kierunku zostały podjęte podobnież, jak te dotyczące nieomijania stacji Zagórz przez pociągi kursujące pomiędzy Sanokiem i Ustrzykami Dolnymi. Organizator tych przewozów otrzymał propozycje korekty rozkładu jazdy, co wraz z poprawą parametrów remontowanego obecnie szlaku kolejowego daje realną szansę na to, iż po wznowieniu ruchu (22 czerwca) pociągi nie omijając  Zagórza będą poruszać się w czasie zbliżonym do pierwotnego rozkładu jazdy.

Raz jeszcze dziękując za Pańskie zainteresowanie problematyką transportową dotyczącą Miasta i Gminy Zagórz serdecznie Pana pozdrawiam pozostając w stałym, roboczym kontakcie.

Z poważaniem:

Jerzy Zuba – UMiG Zagórz